MINI SŁOWNIK POJĘĆ BADAWCZYCH

A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
R
S
T
U
W
X
Y
Z

osoba zbierająca informacje od respondentów w badaniu, stosująca w tym celu określoną procedurę badania
proces polegający na takiej modyfikacji danych zebranych w trakcie badania, by nie było możliwe przypisanie poszczególnych odpowiedzi do konkretnych osób; polega na oddzieleniu danych osobowych od wyników badania i niezwłocznym (po dokonaniu kontroli badania) ich skasowaniu; w rozumieniu ustawy o ochronie danych osobowych jest to usunięcie danych osobowych z wyników badania
niemożność przypisania zebranych i udostępnianych klientowi danych do konkretnej osoby; pojęcie przeważnie błędnie używane przez ankieterów w trakcie badania w miejsce poufności; badanie nie jest anonimowe – dotyczy konkretnych osób, od których są zbierane informacje umożliwiające ich identyfikację (celem przeprowadzenia kontroli czy wyjaśnienia nieścisłości); anonimowy może być sondaż uliczny z osobą, od której nie wymagamy danych osobowych i pytamy wyłącznie o poglądy czy opinie; same dane zebrane w badaniu stają się anonimowe, bo w toku opracowania wyników badania ulegają anonimizacji; zasada anonimowości badań jest jednym z podstawowych wymagań kodeksu ESOMAR
nadreprezentacja
ang. Computer Assisted Personal Interviewing; badanie, w którym kwestionariusz na papierze zostaje zastąpiony komputerem przenośnym; odpowiedzi respondenta są zapisywane od razu w formie elektronicznej, a ankietera prowadzącego wywiad wspomaga program komputerowy (wyświetla pytania w odpowiedniej kolejności, „pilnuje” filtrów, koduje odpowiedzi); można wyróżnić dwa typy badań CAPI: w jednym ankieter obsługuje komputer – zadaje pytania i wpisuje odpowiedzi respondenta, w drugim respondent samodzielnie obsługuje komputer CASI
ang. Computer Assisted Self Interviewing; badanie CAPI w którym respondent osobiście wypełnia kwestionariusz; rolą ankietera jest rekrutacja respondenta i pomoc respondentowi w obsłudze komputera
ang. Computer Assisted Telephone Interviewing; badanie przeprowadzone przez telefon ze wspomaganiem komputerowym; numer telefonu respondenta wybierany jest automatycznie przez komputer, pytania kwestionariusza wyświetlają się na monitorze, a zadaniem ankietera jest odczytanie ich przez telefon respondentowi i zaznaczenie jego odpowiedzi; ankieter CATI musi mieć pewne predyspozycje do których należą: odpowiedni głos i umiejętność nawiązywania kontaktów przez telefon; metodę CATI szczególnie często wykorzystuje się w badaniach b2b (mają na to wpływ następujące czynniki: możliwość uchwycenia respondenta i umówienia się z nim na rozmowę w dogodnym dla niego czasie, wysoka telefonizacja firm, często duże rozproszenie terytorialne stosunkowo mało licznej próby)
ang. - badanie przeprowadzane w specjalnie do tego przygotowanym pomieszczeniu; pomieszczenia do badań CLT powinny znajdować się w centralnym punkcie danej miejscowości, gdzie duże jest natężenie ruchu pieszego; pomieszczenia powinny być „bezwonne”, czyste i ciche, nie mogą kojarzyć się z żadnym producentem czy marką ani znajdować się blisko jakiegokolwiek przekazu reklamowego (grozi to zafałszowaniem uzyskanych wyników) i muszą być wyposażone zgodnie z charakterem testu (np. do testu smaku jogurtu konieczna jest lodówka); badanie typu CLT przeprowadzane jest w sytuacji, gdy jego procedura wymaga stałego nadzoru i niemalże laboratoryjnych warunków lub jest bardzo skomplikowana
(ang.) metoda badania, która pozwala określić, jakie cechy badanego produktu są dla respondenta ważne (o ile ważniejsze od innych cech) i decydują o zakupie (może być to np. opakowanie, cena czy smak); badanie to polega na przedstawieniu respondentowi kombinacji cech danego produktu w różnych wariantach (w przypadku opakowania dostępne warianty to np. pudełko i torba), następnie respondent szereguje je zgodnie z preferencjami
(ang.) metoda badawcza polegająca na pytaniu respondenta o czynności z dnia poprzedzającego wywiad, np. czytanie prasy czy słuchanie radia
technika badawcza polegająca na pozyskiwaniu danych z materiałów wtórnych, np.: ogólnie dostępnych raportów, analiz, publikacji, opracowań, dotyczących interesującego nas problemu
zespół czynności mający na celu przygotowanie próby do badania; obejmuje stratyfikację ( warstwowanie) próby, przygotowanie operatu losowania, losowanie jednostek wchodzących w skład próby (lub wyznaczenie metody ich dobierania w terenie), zaprojektowanie formularzy doboru, napisanie instrukcji doboru oraz przygotowanie wszelkich materiałów
dobór próby polegający na podzieleniu zbiorowości generalnej na podgrupy (warstwy) na podstawie jakiejś cechy (np. wielkości miejsca zamieszkania) i wylosowanie z każdej z nich oddzielnie i niezależnie (losowanie bez zwracania) pewnej liczby osób; (prawidłowe warstwowanie próby pozwala na zmniejszeniu jej liczebności bez utraty dokładności pomiaru
ankieta pozostawiona respondentowi w celu codziennego zapisywania danych dotyczących przedmiotu badania (np. słuchania radia czy używania jakiegoś produktu); obejmuje wiele kolejnych dni i zwykle związany jest z wieloma wpisami w ciągu jednego dnia; ankieter zobowiązany jest do udzielenia respondentowi instrukcji odnośnie jego wypełnienia in-home test
wpływ, jaki na odpowiedzi respondenta (i tym samym wyniki badania) wywiera osoba ankietera (jego zachowanie, płeć, wiek lub inne cechy); ankieter powinien więc unikać wszelkich zachowań, które mogłyby sugerować odpowiedzi; zasady zadawania pytań
wpływ, jaki na odpowiedzi respondenta wywierają poprzednie pytania; dla zminimalizowania efektu halo stosuje się różne zabiegi; kolejność zadawania pytań
„uczenie się” odpowiedzi przez respondentów uczestniczących w panelu; respondenci wiedzą dokładnie, o co będą pytani, co może mieć wpływ na ich zachowania; np. wiedząc, że będą pytani o kupowane marki jogurtów, mogą zacząć się zastanawiać nad ich wyborem (czego wcześniej nie robili)
wpływ, jaki na odpowiedź respondenta wywiera kolejność, w jakiej odczytane są odpowiedzi z kafeterii; istnieją dwie tendencje: wybieranie pierwszej (efekt pierwszeństwa) i ostatniej odpowiedzi (efekt świeżości); oba te efekty są eliminowane przez zastosowanie rotacji
ang. focus group interview (FGI), zogniskowany wywiad grupowy; badanie jakościowe polegające na zorganizowaniu grupowej dyskusji na określony temat (np. proszków do prania, obejrzanej reklamy); grupa focusowa składa się zazwyczaj z 6-12 osób o pewnych wspólnych cechach a dyskusja kierowana jest przez moderatora
ang. in-depth interview, indywidualny wywiad pogłębiony; jedna z technik badań jakościowych; polega na przeprowadzeniu swobodnego wywiadu, którego celem jest wydobycie treści niemożliwych do odkrycia w standardowym wywiadzie kwestionariuszowym: ukrytych motywacji, modeli decyzyjnych respondenta oraz jego sposobu myślenia i opinii na tematy drażliwe; próba obejmuje zazwyczaj od 20 do 100 osób; ankieter prowadzący wywiady pogłębione powinien mieć przygotowanie z dziedziny psychologii
badanie dużej liczby osób za pomocą tej samej procedury; osoby te stanowią (zwykle reprezentatywną) próbę zbiorowości będącej przedmiotem badania (populacji), są one dobierane według określonego schematu, dzięki czemu możliwe jest uogólnienie wyników badań na całą badaną zbiorowość; najpowszechniej stosowaną metodą w badaniach ilościowych jest wywiad kwestionariuszowy; zebrane dane poddane są analizie statystycznej; przykładem badania ilościowego jest badanie opinii publicznej
(ang.) laboratoryjna technika badawcza polegająca na zaproszeniu grupy respondentów do odpowiedniego pomieszczenia, w którym zaprezentowany zostaje produkt; w trakcie prezentacji uważnie notowane są spontaniczne reakcje respondentów; po prezentacji z respondentami przeprowadzone zostają wywiady indywidualne lub rozdawane są kwestionariusze do samodzielnego wypełnienia ankieta audytoryjna; technika stosowana w celu zebrania opinii na temat konkretnych produktów, opakowań, także przekazów reklamowych
(ang.) badanie prowadzone w domu respondenta; mieszkanie respondenta jest miejscem, gdzie czuje się on „u siebie” a zatem swobodnie i naturalnie; zapewnia ono warunki do skoncentrowania się na udzielaniu odpowiedzi
(ang.) technika badawcza polegająca na dostarczeniu respondentom próbek produktów w celu przetestowania w danym okresie czasu (zwykle 2/3 tygodni); po okresie testowania z klientami przeprowadzane są wywiady indywidualne lub przekazywane kwestionariusze do samodzielnego wypełnienia; w badaniu może również znaleźć zastosowanie dzienniczek; podobnie jak w przypadku in-hall test badanie służy pozyskaniu opinii nt. danego produktu, zasadnicza różnica polega na tym, że testując produkt w domu respondenta przeprowadzamy badanie w warunkach naturalnych; por. in-home
badanie, którego wyników nie poddaje się analizie statystycznej ani nie można uogólniać na zbiorowość, do której należą respondenci; cechą charakterystyczną tego typu badań jest względnie niewielka liczba osób badanych (od kilku do kilkudziesięciu), a główny nacisk kładzie się na wydobycie ich nieuświadomionych motywów i poglądów; badania jakościowe stanowią inspirację i pozwalają stworzyć pewne hipotezy, które weryfikuje się w badaniach ilościowych; przykładem badania jakościowego jest focus i IDI
lista możliwych odpowiedzi na pytanie przedstawiana respondentowi; przykładem kafeterii jest lista marek produktu, o którym jest mowa w badaniu, progi dochodów czy też lista słuchanych stacji radiowych
wyznaczony przez instytut badawczy okres, w którym respondent nie powinien brać udziału w żadnym innym badaniu, o podobnej tematyce; jest to zwykle 6 miesięcy
kategoria określająca wielkość miejscowości; GUS wyróżnia 9 klas wielkości: 1- wieś, i miasta: 2 – do 10 tys. mieszkańców, 3 – do 20 tys., 4 – do 50 tys., 5 – do 100 tys., 6 – do 200 tys., 7 – do 500 tys., 8 – do 1000 tys., 9 – Warszawa; czasami stosowane są klasy wielkości łączone, np. miasta do 20 tys. mieszkańców (klasa 2 i 3 razem)
grupa respondentów w określonym wieku;
(ang. snow ball) metoda doboru respondenta, polegająca na dopytaniu osoby będącej już respondentem w badaniu o inne znane mu osoby spełniające kryteria doboru; stosuje się wyłącznie w przypadku respondentów przy niewielkiej penetracji zjawiska; często jest to wtedy jedyna możliwość dotarcia do takich respondentów; np. ankieter poszukuje osób, jeżdżących motocyklami rzadko występującej marki w danym regionie
cecha respondenta, która pozwala na włączenie go do próby udziałowej; często umożliwia też dobranie w próbie imiennej respondenta rezerwowego w miejsce osoby, która odmówiła uczestniczenia w badaniu lub jest trwale niedostępna
zapis pytań i możliwych odpowiedzi do dosłownego odczytania respondentowi przez ankietera
ang. screener; krótki kwestionariusz, pozwalający sprawdzić, czy respondent spełnia założone kryteria doboru, do jednego kwestionariusza zasadniczego w badaniu może być kilka kwestionariuszy rekrutacyjnych o innym numerze respondenta
list do potencjalnego respondenta, wysyłany przez instytut badawczy; powiadamia o mającym nastąpić badaniu; zawiera ogólne informacje o badaniu informuje o prawach respondenta; jest bardzo istotnym elementem ułatwiającym aranżację wstępną wywiadu ankieterowi
procedura polegająca na wyborze z określonym prawdopodobieństwem do próby poszczególnych elementów należących do badanej populacji; odbywa się zgodnie z przyjętym schematem
losowanie, w trakcie którego element wylosowany nie powraca do puli, z której losujemy i nie ma szans być wylosowanym ponownie; losuje się tak poszczególnych respondentów z operatu, gdyż nie byłoby sensu dwukrotnie pytać tego samego respondenta w tym samym badaniu
losowanie, w trakcie, którego element wylosowany powraca do puli, z której losujemy i ma szansę być ponownie wylosowany; można tak losować miasta, których mieszkańcy wejdą w skład próby; możliwe jest wtedy wylosowanie kilku wiązek badawczych w jednym mieście
Maximum Difference Scaling (MaxDiff)jest metodą pomiaru preferencji, której celem jest szeregowanie cech produktów na skali ważności preferencji. Respondentom prezentowany jest zestawy cech, spośród których za każdym razem wybierają tylko cechę najbardziej oraz najmniej dla nich atrakcyjną. Każdy z zestawów zawiera inną kombinacjęcech, przy czym każda z nich pojawia się co najmniej w dwóch zestawach lub większej ich liczbie, z zachowaniem równowagi, tzn. pojawia się, jeśli to możliwe, taką samą liczbę razy w całości eksperymentu.
standardowa część kwestionariusza zawierająca pytania o cechy demograficzne i społeczne respondenta takie jak: wiek, płeć, wykształcenie, zawód, dochód czy wielkość gospodarstwa domowego; z punktu widzenia analizy wyników badania jest to część kluczowa, a braki w metryczce uniemożliwiają analizę odpowiedzi respondentów na pytania zamieszczone w części związanej z tematem badania
(ang.) ukryty klient, badanie jakości pracy punktów handlowych i usługowych polegające na odgrywaniu przez ankietera roli klienta i notowaniu po fakcie uwag o obsłudze czy asortymencie; odbywa się według z góry przewidzianego scenariusza i wymaga od ankietera maksymalnie naturalnego zachowania; badanie może być prowadzone zarówno metodą f2f jak i CATI
spis wszystkich jednostek wchodzących w skład badanej populacji, z której losuje się poszczególne elementy próby; operatem do losowania próby imiennej może być np. rejestr PESEL
(ang.) badanie polegające na dokonaniu spisu z natury określonych produktów (np. lekarstw) w domu respondenta
ang. Paper And Pencil Interviewing (wywiad przy pomocy ołówka i papieru); badanie prowadzone tradycyjną metodą tzn. ankieter zaznacza lub zapisuje w papierowym kwestionariuszu odpowiedzi respondenta,wbrew nazwie ankieter stosuje do wypełnienia kwestionariusza długopis
prawdopodobieństwo wystąpienia respondenta o określonych w badaniu cechach; im jest niższa, tym trudniej znaleźć respondenta
badanie pilotażowe; przeprowadzenie pewnej liczby wywiadów próbnych przed zasadniczym badaniem w celu sprawdzenia procedury badania, w szczególności czy kwestionariusz umożliwia realizację założeń danego badania; pozwala m.in. sprawdzić, czy pytania są zrozumiałe i czy nie wydają się kłopotliwe dla respondentów oraz dostrzec ewentualne błędy czy niezręczności, co umożliwia wyeliminowanie ich przed rozpoczęciem badania zasadniczego
zbiorowość badana, wszystkie jednostki (osoby, gospodarstwa domowe, firmy itd.), których badanie dotyczy, np. mieszkańcy Polski, dorośli mieszkańcy jakiegoś miasta, użytkowniczki jakiegoś produktu
próba (zwykle losowa), której elementami są adresy gospodarstw domowych, pod które powinien się udać ankieter i spośród mieszkających tam osób, dokonać doboru respondenta; dobór ten odbywa się według metody ściśle określonej na formularzu doboru
próba (zwykle losowa), której elementami są jednoznacznie określone poprzez imię, nazwisko i adres osoby; próby imienne dobiera się z różnych operatów; ankieter ma obowiązek udzielenia respondentowi informacji, jaki operat został użyty w danym badaniu; badanie na próbie imiennej jest poprzedzone listem zapowiednim
próba udziałowa
próba, w której każdy element populacji ma jednakowe prawdopodobieństwo znalezienia się w próbie
próba warstwowana zgodnie z charakterem populacji badanej z wylosowanymi jednostkami doboru respondenta (np. gminami, miejscowościami, adresami) i określonymi udziałami poszczególnych respondentów w ramach tych jednostek; np. próba udziałowa z adresem startowym
próba losowa o liczebności pozwalającej na wyciąganie z założoną z góry dokładnością wniosków odnośnie badanej populacji
część próby przeznaczona do zastąpienia tych respondentów z próby zasadniczej, z którymi nie udało się przeprowadzić wywiadu
próba, do której respondenci są dobierani na podstawie określonych cech społeczno-demograficznych lub konsumenckich; ankieter otrzymuje formularz doboru udziałowego i musi samodzielnie odnaleźć osobę, która spełnia wszystkie podane kryteria doboru
rodzaj próby losowo – kwotowej; dobór respondenta odbywa się zgodnie z podanymi w formularzu doboru kryteriami doboru pod adresami, które ankieter odnajduje poruszając się metodą „ustalonej ścieżki” ( random route) rozpoczynając od wskazanego na formularzu doboru adresu startowego
podstawowa część próby przeznaczonej do realizacji w terenie; ankieter powinien przede wszystkim przeprowadzić wywiad z osobami ( gospodarstwami domowymi, firmami) z próby zasadniczej; dopiero gdy okaże się to niemożliwe należy skorzystać z próby rezerwowej
(ang.) metoda ustalonej ścieżki; jedna z metod doboru respondenta rezerwowego; ściśle określona metoda dotarcia do gospodarstwa, w którym ma być dobrany respondent rezerwowy, w przypadku, gdy niemożliwe jest zrealizowanie wywiadu ze wskazanym respondentem ( próba imienna), lub we wskazanym gospodarstwie niemożliwe jest dobranie respondenta zgodnie ze wskazanymi kryteriami ( próba adresowa, próba z adresem startowym); prawidłowe (zgodne z instrukcją) zastosowanie metody random route powoduje obiektywizację doboru respondenta rezerwowego, a przez to pozwala zachować losowość próby
osoba biorąca udział w badaniu, dobrana przez ankietera zgodnie z ustaloną procedurą
najczęściej stosowana metoda badań ilościowych; prowadzony metodą wywiadu kwestionariuszowego; w odróżnieniu od panelu opinie poszczególnych respondentów zbierane są jednorazowo
stworzenie w każdym przypadku identycznych (lub przynajmniej bardzo zbliżonych) warunków; nie można porównywać ze sobą wyników uzyskanych dwiema różnymi technikami np. w wywiadzie f2f i CATI
badanie organizowane na koszt konsorcjum klientów zainteresowanych tą samą tematyką
(siatka Kisha, pot. Kish) narzędzie służące do wskazania w gospodarstwie domowym osoby wybranej do badania; o tym, który z członków gospodarstwa domowego będzie respondentem, decyduje liczba osób w tym gospodarstwie i przyporządkowana jej liczba – w każdym formularzu doboru inna; zapewnia to dobieranie w skali całej próby z jednakowym prawdopodobieństwem osób starszych i młodszych w gospodarstwach domowych o różnej liczbie osób; próba osób jest więc wtedy losowa
test, którego przedmiotem jest projekt czy też sam opis idei nowego produktu czy usługi; opis taki zwykle występuje w formie samego tekstu, do którego mogą być dołączone zdjęcia lub rysunki; wszystkie koncepty muszą być zestandaryzowane i prezentowane wszystkim w tej samej formie; zazwyczaj ocenie podlega kilka konkurencyjnych konceptów
test konceptu lub produktu, w którym oceniany jest wyłącznie jeden koncept (produkt); pozwala na ocenę jednego produktu, bez porównania z innymi
test monadyczny powtórzony w ramach jednego badania w odniesieniu do kilku produktów (konceptów); każdy oceniany jest odrębnie według tego samego bloku pytań
test, w którym ocenie podlega istniejące na rynku lub dopiero projektowane opakowanie produktu
test zakładający ocenę porównawczą testowanych obiektów (np. opakowań)
test, którego celem jest zbadanie na ile umieszczenie danego produktu na regale sklepowym (lub jego imitacji), w sąsiedztwie innych produktów, będzie skłaniało klienta do zakupu tego produktu; wykonywany zazwyczaj wtedy, gdy klient zainteresowany jest zmianą elementu opakowania produktu lub jego ceny; test może być wykonywany w warunkach laboratoryjnych techniką CLT lub w warunkach zbliżonych do naturalnych, np. w ośrodkach handlowych
test, którego przedmiotem jest produkt, np. proszek do prania
test, którego przedmiotem jest smak; często test ten prowadzony jest metodą central location, ze względu na konieczność kontroli warunków podawania produktów spożywczych
ang. blind test; test produktu, którego marka nie jest ujawniana respondentowi (i często również ankieterowi)
badanie powtarzalne w czasie, prowadzone na identycznie zdefiniowanej zbiorowości, ale w każdej fali z udziałem innych respondentów, co pozwala uniknąć efektu panelowego przy zachowaniu możliwości rejestrowania wszelkich zmian np. w konsumpcji danego produktu; wyróżnić możemy dwa rodzaje trackingu: tracking ciągły i tracking punktowy
wstępny etap przygotowania próby, polegający na ustaleniu warstw – w miarę jednolitych podzbiorów populacji, spełniających określone kryterium; zwykle podstawą warstwowania próby ogólnopolskiej jest skrzyżowanie regionu kraju z klasą wielkości miejscowości; na etapie warstwowania ustalane są liczebności próby odpowiadające poszczególnym warstwom
procedura pozwalająca dostosować strukturę próby zrealizowanej do rzeczywistej struktury badanej populacji; w wyniku ważenia respondenci, których jest więcej w próbie niż potrzeba otrzymują wagi mniejsze od 1 a ci, których jest mniej - większe; jeśli wagi nie odbiegają znacznie od wartości 1 oznacza, że próba została dobrana i zrealizowana poprawnie
Źródło:
Słownik Terminów Ankieterskich; Magda Kolenkiewicz, Jan Kunkowski, Stanisław Mirowski; SMG/KRC Poland-Media S.A., Warszawa, 2002
Sawtooth Software, 2005-2013, The MaxDiff System Technical Paper, http://www.sawtoothsoftware. com/download/techpap/maxdifftech.pdf

Create your account